RCCB là gì? Nguyên lý hoạt động và cách chọn phù hợp

Trong hệ thống điện, tình trạng rò rỉ điện có thể gây giật khi chạm vào, rất nguy hiểm cho người sử dụng. Để hạn chế rủi ro này, hệ thống thường được lắp thêm thiết bị RCCB. Vậy RCCB là gì và có tác dụng ra sao? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

RCCB là gì?

RCCB (Residual Current Circuit Breaker) là thiết bị ngắt dòng điện tự động khi phát hiện dòng điện rò rỉ trong hệ thống điện. Đây là một thiết bị quan trọng giúp bảo vệ con người khỏi nguy cơ bị điện giật và bảo vệ hệ thống điện khỏi các nguy cơ cháy nổ do rò rỉ điện.

Cấu tạo

Hầu hết các RCCB đều bao gồm 2 bộ phận chính:

• Bộ phận đóng cắt mạch: Đảm nhận vai trò bảo vệ chống quá tải và ngắn mạch, được cấu tạo từ cuộn dây (coil), tiếp điểm và bộ phận dập hồ quang.
• Bộ phận phát hiện dòng điện rò: Gồm cơ cấu phát hiện dòng rò (biến dòng) và bộ so sánh hoặc khuếch đại dòng điện rò để đảm bảo an toàn.

Bên cạnh đó, RCCB còn được trang bị các thành phần phụ khác như nút kiểm tra, bộ cài đặt thông số và đèn báo lỗi sự cố.

Nguyên lý hoạt động

Sau khi biết RCCB là gì thì chúng ta hãy tìm hiểu đôi chút về nguyên lý hoạt động của nó. RCCB hoạt động dựa trên nguyên lý so sánh dòng điện đi và dòng điện về trên dây dẫn với hai trường hợp sau:

• Trường hợp 1: Khi dòng điện đi và dòng điện về trên dây dẫn có giá trị bằng nhau, hệ thống hoạt động bình thường, không xảy ra hiện tượng rò rỉ và đảm bảo an toàn.
• Trường hợp 2: Nếu dòng điện đi và dòng điện về có sự chênh lệch, điều đó cho thấy hệ thống đang xảy ra rò rỉ điện. Trong tình huống này, nếu người sử dụng tiếp xúc với thiết bị điện đang hoạt động, họ có thể bị điện giật. RCCB sẽ tự động ngắt mạch điện để loại bỏ dòng điện rò rỉ, đảm bảo an toàn cho người dùng và thiết bị.

 Nguyên lý hoạt động của RCCB

➣ Xem thêm: Phân biệt CB: MCB, MCCB, RCCB, RCBO, ELCB, MPCB, ACB, VCB là gì?

Phân loại

RCCB được phân loại phổ biến theo 3 tiêu chí sau:

Theo tín hiệu nguồn:

• Loại AC: Nhận diện dòng điện xoay chiều.
• Loại A: Nhận diện dòng điện một chiều xung và xoay chiều.
• Loại F: Nhận diện dòng điện tần số cao.
• Loại B: Nhận diện dòng điện một chiều, xoay chiều và tần số cao.

Theo số cực:

• 2 cực (2P): Sử dụng cho hệ thống điện 1 pha.
• 4 cực (4P): Sử dụng cho hệ thống điện 3 pha.

Theo giá trị dòng rò:

• 30mA: Bảo vệ chống giật điện trực tiếp.
• 100mA: Bảo vệ chống giật điện gián tiếp.
• 300mA: Phòng chống cháy nổ do rò rỉ điện.

Ứng dụng

RCCB có vai trò chính trong việc chống giật và ngăn ngừa nguy cơ cháy nổ do rò rỉ dòng điện, đảm bảo an toàn cho người sử dụng và thiết bị.

• Trong ngành xây dựng: RCCB được lắp đặt để bảo vệ hệ thống điện trong các công trình như nhà ở, tòa nhà văn phòng, khách sạn và các cơ sở hạ tầng khác.
• Trong môi trường công nghiệp: RCCB được ứng dụng để bảo vệ hệ thống điện tại các nhà máy, xí nghiệp, cũng như trong các hệ thống phát điện dự phòng, nhằm giảm thiểu rủi ro cho con người và tài sản.
• Tích hợp trong thiết bị điện: RCCB thường được tích hợp sẵn trong các thiết bị như ổ cắm, đầu nối hoặc bộ chia điện, giúp tăng cường khả năng bảo vệ và đảm bảo an toàn tối đa.

Các tính năng của RCCB

Qua những thông tin trên thì chúng ta đã hiểu rõ hơn về RCCB là gì. Sau đây là một số tính năng đặc biệt của nó:

Bảo vệ an toàn điện

RCCB là thiết bị bảo vệ quan trọng trong hệ thống điện, có chức năng tự động ngắt mạch khi phát hiện dòng điện dư. Thiết kế này giúp đảm bảo an toàn cho người sử dụng và thiết bị, đồng thời ngăn chặn hiệu quả các nguy cơ như điện giật và sự cố liên quan đến rò rỉ dòng điện.

 

Phát hiện dòng điện rò rỉ

RCCB không chỉ phát hiện dòng điện dư mà còn nhận diện dòng điện rò rỉ, xảy ra khi dòng điện thoát ra khỏi mạch dự kiến, thường do tiếp xúc giữa dây dẫn và môi trường dẫn điện.

Thiết bị hoạt động bằng cách so sánh dòng điện đi vào và dòng điện trở về mạch. Nếu phát hiện sự chênh lệch vượt quá ngưỡng an toàn, đây là dấu hiệu của dòng điện rò rỉ. Khi đó, RCCB sẽ tự động ngắt mạch ngay lập tức, đảm bảo an toàn tối đa cho người dùng và thiết bị.

Lắp đặt dễ dàng và có độ chính xác cao

RCCB có thiết kế nhỏ gọn, giúp tiết kiệm không gian và dễ dàng lắp đặt trong hộp điện hoặc tủ điện. Thiết bị này có thể được lắp đặt ở nhiều vị trí trong hệ thống điện, bao gồm hộp điện chính, hộp điện phụ, hoặc ngay tại các thiết bị điện cần bảo vệ.

RCCB được thiết kế để hoạt động hiệu quả trong môi trường ẩm ướt và chịu được điều kiện bụi bặm, phù hợp với các không gian như nhà bếp, phòng tắm, garage, hoặc các khu vực khác trong gia đình. Tuy nhiên, để đảm bảo hiệu quả sử dụng, người dùng cần lựa chọn RCCB phù hợp, lắp đặt đúng kỹ thuật và bảo trì định kỳ.

Linh hoạt với các loại điện áp và dòng điện

RCCB có khả năng hoạt động linh hoạt với nhiều loại điện áp và dòng điện, cho phép sử dụng trong các ứng dụng khác nhau của hệ thống điện gia đình. Tuy nhiên, thiết bị này thường có giới hạn về dải điện áp và dòng điện mà nó có thể xử lý.

Vì vậy, trước khi lắp đặt và sử dụng RCCB hoặc bất kỳ thiết bị bảo vệ điện nào khác, người dùng cần tham khảo kỹ tài liệu hướng dẫn, thông số kỹ thuật và các hạn chế của sản phẩm. Điều này giúp đảm bảo thiết bị được sử dụng đúng cách, phù hợp với hệ thống điện và an toàn cho người sử dụng.

Hướng dẫn cách chọn RCCB

Cho nguồn điện gia đình

Đối với hầu hết các gia đình, nguồn điện sử dụng là dòng điện xoay chiều 1 pha cho các thiết bị điện, thường đi kèm với aptomat 2P – L + N. Khi tính toán tổng công suất cho nguồn điện gia đình, aptomat có dòng cắt 30mA thường được sử dụng. Tuy nhiên, đối với các nhà ở có độ ẩm cao hoặc nhà thấp, việc chọn aptomat có dòng cắt 100mA sẽ phù hợp hơn để đảm bảo an toàn, tránh các sự cố rò rỉ điện và bảo vệ tốt hơn cho thiết bị và người sử dụng.

Cho các xưởng sản xuất

Do xưởng sản xuất sử dụng nhiều thiết bị điện và máy móc có yêu cầu điện áp lớn, nên để đảm bảo sự ổn định và hiệu suất, các nhà xưởng nên trang bị nguồn điện 3 pha + N hoặc 4 pha - 3L + 1N.

Bên cạnh đó, việc lựa chọn RCCB phù hợp với từng môi trường là rất quan trọng. Đối với các xưởng sản xuất, nơi có công suất và thiết bị điện lớn, RCCB có dòng cắt 300mA là sự lựa chọn thích hợp. Điều này giúp bảo vệ an toàn cho hệ thống điện, tránh sự cố rò rỉ điện và bảo vệ tối đa cho người và thiết bị trong xưởng.

Các thương hiệu RCCB phổ biến

Trên thị trường thiết bị đóng cắt hiện nay, nhiều thương hiệu cung cấp RCCB (cầu dao chống dòng rò) với dải sản phẩm đa dạng, đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn khác nhau. Một số thương hiệu được sử dụng rộng rãi gồm:

• Schneider, Panasonic, Legrand: Là những thương hiệu quốc tế lâu năm, nổi bật với dòng RCCB có độ tin cậy cao, phù hợp từ dân dụng đến công nghiệp.
• Mitsubishi, Hager: Cung cấp các mẫu RCCB có thiết kế chắc chắn, khả năng ngắt chính xác và độ bền điện ổn định.
• Sino Vanlock, Duhal, Roman, LiOA, Uten: Là các thương hiệu quen thuộc tại Việt Nam, với sản phẩm phù hợp cho hệ thống điện dân dụng, giá thành cạnh tranh, dễ tiếp cận.

Mỗi thương hiệu có thế mạnh riêng về thông số kỹ thuật, khả năng phối hợp với MCB, hoặc các tiêu chuẩn quốc tế như IEC, nên việc lựa chọn cần dựa trên yêu cầu cụ thể của từng công trình.

Hy vọng những chia sẻ trên giúp bạn hiểu rõ hơn về RCCB và tầm quan trọng của thiết bị này trong việc bảo vệ an toàn điện. Nếu cần tư vấn chọn mua RCCB phù hợp, hãy liên hệ với chúng tôi để được hỗ trợ chi tiết.