Công tắc 2 chiều là gì? Cách đấu nối và ứng dụng

Công tắc 2 chiều (hay còn gọi là công tắc 3 cực) là loại công tắc cho phép điều khiển một thiết bị điện từ hai vị trí khác nhau. Loại công tắc này thường được sử dụng trong các mạch điện cầu thang, hành lang hoặc những nơi cần bật tắt đèn từ nhiều điểm. Bài viết sau sẽ giúp bạn hiểu rõ khái niệm, cấu tạo, cách đấu nối và ứng dụng thực tế của công tắc 2 chiều trong điện dân dụng.

1. Khái niệm công tắc 2 chiều là gì?

Công tắc 2 chiều (hay còn gọi là công tắc đảo chiều, công tắc 3 cực) là loại công tắc có 3 chân đấu dây (3 cực): gồm 1 cực động (L) và 2 cực tĩnh (L1, L2). Thiết bị này cho phép đóng/ngắt mạch điện từ hai vị trí khác nhau, rất tiện lợi trong các ứng dụng dân dụng như đèn cầu thang, hành lang, phòng ngủ có 2 cửa,…
Về cấu tạo và chức năng, công tắc 2 chiều được thiết kế phức tạp hơn công tắc 1 chiều (loại chỉ có 2 cực và điều khiển thiết bị từ 1 vị trí duy nhất).

Phát minh công tắc đảo chiều được ghi nhận thuộc về Thomas Alva Edison, giúp giải quyết vấn đề điều khiển thiết bị điện từ nhiều vị trí – điều mà công tắc 1 chiều không thể làm được.

2. Phân biệt công tắc 2 chiều và công tắc 1 chiều

3. Ứng dụng thực tế của công tắc 2 chiều

Công tắc 2 chiều được sử dụng rộng rãi trong:

• Mạch cầu thang, bật đèn từ tầng dưới/tầng trên;
• Phòng ngủ, bật/tắt đèn từ hai bên giường;
• Hành lang dài, bật ở đầu – tắt ở cuối;
• Các căn hộ, nhà tầng, nơi cần điều khiển đèn từ nhiều vị trí;
• Phiên bản thông minh: tích hợp điều khiển từ xa, cảm biến…

Sự tiện lợi này giúp tiết kiệm thời gian, công sức, và tăng tính linh hoạt trong điều khiển thiết bị.

4. Sơ đồ và cách đấu công tắc 2 chiều

Thiết bị cần chuẩn bị:

• 2 công tắc 2 chiều (3 cực)
• Bóng đèn
• Dây điện (pha – trung tính)
• Kìm, tua vít…

Nguyên lý hoạt động

Cả hai công tắc đều có 3 chân: L, L1, L2. Khi ta bật/tắt tại một đầu, cực L sẽ chuyển nối từ L1 sang L2 hoặc ngược lại, tạo thành đường dẫn hoàn chỉnh hoặc ngắt mạch, từ đó điều khiển đèn.

Cách đấu phổ biến:

• Dây pha (lửa) nối vào cực L của công tắc thứ nhất.
• Nối L1 của công tắc 1 với L1 công tắc 2; L2 công tắc 1 với L2 công tắc 2 (2 dây vắt giữa).
• Cực L của công tắc thứ hai nối vào bóng đèn.
• Cực còn lại của bóng đèn nối với dây trung tính.

Ghi chú:

• Đây là sơ đồ chuẩn kỹ thuật, đảm bảo có thể thêm thiết bị chống ngắn mạch về sau, ví dụ aptomat, relay điều khiển trung tâm.
• Có một số cách đấu khác đơn giản hơn nhưng khó tích hợp bảo vệ mạch, không khuyến khích dùng lâu dài. 

5. Một số lưu ý khi lắp đặt

• Không lắp ở nơi ẩm ướt, nếu buộc phải lắp thì dùng loại công tắc chống nước.
• Lắp công tắc ở vị trí dễ thao tác – ví dụ cầu thang nên đặt 2 đầu để bật/tắt thuận tiện.
• Dùng dây điện chất lượng, tránh rò rỉ, chập mạch.
• Nên chọn các hãng uy tín: Schneider, Panasonic, Legrand, Acis…

6. Một số hãng công tắc – ổ cắm 2 chiều phổ biến

Trên thị trường hiện nay có nhiều hãng sản xuất công tắc 2 chiều phổ biến, trong đó một số thương hiệu được đánh giá cao về chất lượng, độ bền và an toàn điện:
Xem thêm một số thương hiệu dưới đây:

• Công tắc – ổ cắm 2 chiều Panasonic: Thiết kế đơn giản, hiện đại, độ bền cao, dễ lắp đặt.
• Công tắc – ổ cắm 2 chiều Schneider Electric: Nổi tiếng toàn cầu, thiết kế chuẩn châu Âu, nhiều dòng cao cấp.
• Công tắc – ổ cắm 2 chiều Legrand: Sản phẩm đến từ Pháp, mẫu mã đa dạng, độ bền điện tốt.
• Công tắc – ổ cắm 2 chiều Simon: Hãng Tây Ban Nha, nổi bật ở phân khúc trung cấp với nhiều mẫu mã sang trọng.
• Công tắc – ổ cắm 2 chiều MPE: Giá cả phải chăng, phù hợp với nhu cầu phổ thông trong dân dụng.
• Công tắc – ổ cắm 2 chiều Uten: Sản phẩm của Cộng hòa Liên bang Đức, đạt tiêu chuẩn chất lượng Châu Âu.
• Công tắc – ổ cắm 2 chiều LiOA: Mẫu mã đa dạng, tiện lợi, lắp đặt dễ dàng, nhanh chóng.

Khi chọn mua, nên ưu tiên sản phẩm chính hãng, có chứng nhận an toàn điện, và phù hợp với tiêu chuẩn lắp đặt của công trình.

🎯 Video hướng dẫn cách đấu điện cầu thang nhà 3 tầng 4 công tắc đảo chiều 2 bóng đèn

Công tắc 2 chiều là giải pháp phù hợp cho những không gian cần điều khiển điện từ nhiều vị trí. Nắm rõ cách đấu nối sẽ giúp bạn thi công đúng kỹ thuật và đảm bảo an toàn. Nếu cần tư vấn thêm về cách lắp đặt hoặc chọn loại công tắc phù hợp, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi.